Wielki Post to wyjątkowy okres w roku liturgicznym, który trwa 40 dni, prowadząc nas ku Wielkanocy – najważniejszemu świętu chrześcijańskiemu. To czas pokuty, modlitwy i nawrócenia, który przygotowuje nasze serca na przeżycie tajemnicy Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa.

Wielki Post w tradycji ludowej

W przeszłości każda z wielkopostnych niedziel miała swoją nazwę: sucho (chudo), głucho (tłusto), czorno, bioło (środopostno), marzanno (marzanio) i palmiano (kwietno). Po karnawałowych zabawach i biesiadach nastał czas umiaru, ciszy i przygotowania do świąt.

Środa Popielcowa, otwierająca Wielki Post, to dzień szczególny. Wierni podczas liturgii uczestniczą w posypaniu głów popiołem – symbolu przemijania i pokuty. Zwyczaj ten, początkowo zarezerwowany dla pokutników publicznych, został upowszechniony w X wieku i do dziś przypomina o potrzebie duchowej odnowy. W niektórych rejonach popiół z kościoła rozsypywano także na polach, wierząc, że przyniesie on urodzaj.

Postne tradycje – dawniej i dziś

Okres Wielkiego Postu wiązał się z ograniczeniem jedzenia, nie tylko ze względów religijnych, ale i praktycznych – kończyły się bowiem zapasy zgromadzone na zimę. W środy i piątki jadano skromne posiłki, takie jak żur, krupy pogańskie, zupy ziemniaczane, polewki z suszonych owoców czy kasze. Naczynia starannie szorowano popiołem, aby nie pozostał na nich tłuszcz. Z czasem post uległ złagodzeniu, a do diety włączono śledzie, jajka i mleko.

Wielki Post w Kościele

W tym okresie w kościołach zmienia się wystrój – znikają kwiaty, a liturgicznym kolorem staje się fiolet. W czwartą niedzielę używa się różu, jako znaku radości zbliżającej się Paschy. Wierni uczestniczą w nabożeństwach pasyjnych, takich jak Droga Krzyżowa i Gorzkie Żale, a w domach śpiewane są pieśni wielkopostne. W wielu rodzinach tradycyjnie zdejmowano również papierowe kwiatki zza świętych obrazów, a ubrania zmieniano na ciemniejsze.

Czas odnowy duchowej i refleksji

Jak podkreśla Rzecznik Konferencji Episkopatu Polski, Wielki Post to czas, w którym rozważamy mękę i śmierć Chrystusa, przygotowując się do kulminacyjnych wydarzeń roku liturgicznego – Triduum Paschalnego. Kościół zachęca nas do refleksji nad własnym życiem i podjęcia modlitwy, postu i jałmużny.

Modlitwa pozwala nam zbliżyć się do Boga, post uczy umiaru i wzmacnia ducha, a jałmużna otwiera nasze serca na potrzeby drugiego człowieka. To czas przejścia od grzechu do życia w prawdzie i miłości.

Wielki Post wśród naszych podopiecznych

Dla naszych pacjentów, podopiecznych i pracowników Wielki Post to również czas głębokiej refleksji i duchowego przygotowania. Wspólne nabożeństwa, rozmowy i chwile zadumy pomagają nam wszystkim zatrzymać się w codziennym zabieganiu i spojrzeć na życie z innej perspektywy.

Wielu naszych seniorów wspomina dawne wielkopostne zwyczaje, które wynieśli z rodzinnych domów. Wspólne śpiewanie pieśni pasyjnych, uczestnictwo w nabożeństwach oraz rozmowy o wartościach, jakie niesie ten czas, pozwalają na jeszcze głębsze przeżywanie tego wyjątkowego okresu.

Nadzieja na nowy początek

W dawnych czasach w czasie Wielkiego Postu gospodarze przygotowywali się do wiosny – naprawiali narzędzia, obserwowali pogodę, przewidywali nadchodzące zmiany. Tak samo i my, przeżywając Wielki Post, przygotowujemy się na nowe życie w Zmartwychwstaniu Chrystusa.

Niech ten czas będzie dla nas wszystkich okresem wyciszenia, przemiany serca i duchowej odnowy. Niech pomoże nam wyostrzyć spojrzenie, dostrzec dobro w drugim człowieku i otworzyć się na Bożą łaskę.

🙏 Życzymy wszystkim głębokiego i owocnego przeżycia Wielkiego Postu! 🙏